- Fragmenten
- Is het tijd voor Nederland om zelf munitie te gaan produceren?
Zaterdag is het precies twee jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Terwijl in Rusland de oorlogseconomie steeds verder op stoom komt, kampt Oekraïne met een groot tekort aan munitie. Wordt het daarom tijd dat Europa opschaalt met de productie van munitie? En moet er een munitiefabriek in Nederland komen?
Oud-generaal Mart de Kruif, Rolien Sasse, directeur van vredesorganisatie PAX en ondernemer Gerard Zondervan, die onderzoekt of hij een munitiefabriek in Nederland kan bouwen, gaan erover in gesprek.
Is het tijd voor Nederland om zelf munitie te gaan produceren?Zaterdag is het precies twee jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Terwijl in Rusland de oorlogseconomie steeds verder op stoom komt, kampt Oekraïne met een groot tekort aan munitie. Wordt het daarom tijd dat Europa opschaalt met de productie van munitie? En moet er een munitiefabriek in Nederland komen? Oud-generaal Mart de Kruif, Rolien Sasse, directeur van vredesorganisatie PAX en ondernemer Gerard Zondervan, die onderzoekt of hij een munitiefabriek in Nederland kan bouwen, gaan erover in gesprek.Speel audio af
10 mei 2024
Rechtse fracties zijn eensgezind: Defensie moet flinker. Munitie van eigen bodem. Militairen moeten onder de ambtelijke curatele uit. Gaat het ze lukken de bureaucratie te overwinnen.
Ondernemer Gerard Zondervan (61) wil leveren. Rupsvoertuigen voor mariniers. Helikopters voor Oekraïne, 40-millimeter-munitie om drones uit de lucht te schieten. En heel veel 155-millimeter-artilleriegranaten. Minister Kajsa Ollongren (D66) van Defensie wil Europees aankopen.
Er moet iets stevigs gebeuren
‘De operationele mensen geven ons een kans. De defensietop houdt af,’ zegt Zondervan. ‘Minister Ollongren bestelt alleen munitie bij bestaande leveranciers, omdat ze dat zekerder vindt. Ik ben klaar met het verhaal dat Nederland niks zelf kan.
‘Het Ollongren-epistel sluit ik af. Zij doet niks. Haar staatssecretaris, VVD’er Christophe van der Maat, prijst ons de hemel in en doet verder ook niks.’ Zondervan vestigt zijn hoop op een nieuw kabinet.
Een rechts Regeerakkoord wijdt hooguit een paragraaf aan defensie, maar het beleid zal op drie punten wezenlijk verkleuren: een sterkere defensie-industrie, een realistischer militaire werkcultuur en minder bangelijke bureaucratie op het ministerie zelf. Er moet iets stevigs gebeuren.
Defensie belooft de eigen industrie te promoten, maar gunt de mega-order van vier onderzeeboten aan Frankrijk. Ook Zondervan – CEO van Artillerie Inrichtingen Armaments (AIA), een modern bedrijf in de buurt van Tilburg – merkt nog bitter weinig van het industriebeleid.
Hij bestelde machines om granaten te produceren. Over acht maanden wordt het eerste deel van de productielijn geleverd. Over achttien maanden het tweede deel. Het Verenigd Koninkrijk, Hongarije en Tsjechië willen de fabriek graag hebben.
De provincie Limburg smeekte in een brief aan de kabinetsinformateurs om van de NedCar-hallen in Born een munitie- en wapenfabriek te maken. ‘Mijn favoriete locatie,’ zegt Zondervan. ‘Maar ik kan pas beslissen zodra Defensie orders plaatst. Zonder die steun kan ik ook niet aan het buitenland leveren.’
‘We doen onszelf gigantisch tekort,’ zegt Kamerlid Joost Eerdmans (JA21). ‘Ollongren geeft alles weg aan het buitenland, terwijl hier ondernemers staan te springen om te produceren. Onnavolgbaar.’
Levendige handel
Wegens ‘leveringszekerheid’ zijn eigen productiefaciliteiten van belang. Maar in haar ‘munitiebrief’ aan de Kamer zette Ollongren eind 2023 uiteen dat ‘eigen’ niet betekent Nederlands, maar Europees. Het is niet de bedoeling als land op eigen houtje te produceren. Om Oekraïne en de krijgsmacht tijdig te kunnen bevoorraden, moet zij Europees samenwerken.
‘Dan staat je eigen industrie dus met lege handen,’ constateert het Limburgse VVD-Kamerlid Silvio Erkens. Hij zou graag een munitiefabriek verwelkomen in Born.
Zondervan: ‘Het kabinet kiepert liever in het buitenland geld over de balk.’ Hij vergelijkt het met de omgerekend bijna 60 miljard euro Amerikaanse hulp voor Oekraïne. ‘Dat geld blijft in de Verenigde Staten. Washington levert materieel van Amerikaanse makelij. Den Haag maakt honderden miljoenen over aan Tsjechische tussenhandelaren die in Turkije munitievoorraden opkopen.’
Granaten en patronen hebben een uiterste houdbaarheidsdatum. Wat je niet gebruikt, moet je tijdig verkopen aan een ander land. Vandaar de levendige handel.
‘Wij organiseren een seminar’
De Oekraïne-oorlog en de oorlogsdreiging tussen Rusland en de NAVO-landen dwingen ook tot meer productiecapaciteit. Vooral de rechtse Kamerfracties steunen nationale initiatieven, om in de toekomst niet in het buitenland om munitie te hoeven bedelen.
Maar Kamerleden kunnen niet zomaar de belangen van specifieke bedrijven bepleiten. Dus praten minister en parlementariërs al maanden langs elkaar heen over de plannen van Zondervan.
Hij bezit in de Verenigde Staten een bedrijf dat munitie ontwerpt en de technologie heeft om granaten in componenten te produceren. Dicht bij het front worden in de metalen hulzen ontstekers en capsules vol springstof gemonteerd. Deze productiemethode is niet per se goedkoper, wel kleinschaliger.
Zondervan: ‘Elk klein land kan eigen munitie maken. In plaats van een grote, streng beveiligde industrie, volstaat een werkplaats van 700 vierkante meter.’
Zondervan zag in Oekraïne oud Sovjet-geschut in opslagloodsen staan. In prima staat, maar onbruikbaar door gebrek aan munitie van Warschaupact-kaliber. Zou Defensie met 40 miljoen euro bijspringen, dan zet hij in een half jaar in Oekraïne een fabriek neer voor 152-millimeter- en 203-millimeter-granaten.
‘Oekraïne is enthousiast,’ zegt Zondervan. Maar in Den Haag kwam hij niet verder dan: ‘We prikken een datum voor een bespreking.’ Laatst was hij in Zuid-Korea, dat in snel tempo honderden tanks voor het Poolse leger bouwt. Nee, dan Nederland. ‘Wij organiseren een seminar.’
Boksgala door ambtenaren verboden
Onder die omzichtige defensiepolitiek ontstaat hooibroei. Rechtse Kamerleden reageren ongeduldig. Defensie moet flinker. Het vrijwillige dienstjaar voor achttienjarigen is mooi, maar volstaat niet met het oog op de nieuwe dreiging uit het oosten.
In een recente Kamervergadering trokken Gijs Tuinman (BBB), Derk Boswijk (CDA), Joeri Pool (PVV) en Erkens (VVD) van leer tegen ‘de vergadertijgers’ op het ministerie van Defensie.
De Koninklijke Landmacht mag niet voluit oefenen met drones, want die zouden per abuis kentekens van passerende auto’s kunnen fotograferen. Qua privacywet uit den boze.
Het Korps Mariniers deed altijd aan boksen, met het jaarlijkse boksgala als hoogtepunt. Adrenaline en overlevingsinstincten komen bij het boksen dicht bij oorlogsomstandigheden. Dus was het een goede training. Maar het ministerie vond dat boksgala akelig en het Korps moest ermee stoppen.
Funest voor kameraadschap
De rechtse Kamerleden hekelden de papieren werkelijkheid van Defensie. De top is zo druk met integriteit, dat de gekste dingen gebeuren. In de kazernes mag een vrouwelijke militair zich nooit in één ruimte bevinden met een mannelijke collega.
Je kunt dus vaak geen vertrouwelijk gesprek voeren met je commandant. Maar scherfvesten speciaal voor vrouwen zijn nog niet aangekocht. Onderzoek naar een optimale pasvorm loopt nog.
Joeri Pool (PVV) zwaaide in de Kamer met twee antiracismeboekjes. Die stonden vol beschuldigingen jegens ‘witte mensen’ en hun vermeende raciale samenzwering tegen gekleurde medemensen. Pool hekelde de Koninklijke Marechaussee die het eigen personeel ‘met deze bagger’ opscheept.
‘Dit woke-beleid is funest voor de kameraadschap. Onze militairen moeten tegen een stootje kunnen.’ Erkens (VVD) vreest dat Oekraïense militairen in Nederland bij trainingen zo veel regeltjes krijgen opgedrongen dat ze later extra kans lopen te sneuvelen.
VVD-bewindsman Van der Maat nam alles ter harte, maar: ‘Ik zeg niet: “Okay, hatsekidee, streep erdoor!”’
Overvloed aan beleid, geen strategie
Bij Defensie delen burgerambtenaren de lakens uit. Onder militairen wekt dit onvrede. In het eerste jaar van de Oekraïne-oorlog slaakten brigadegeneraal Ginie van der Voet (Landmacht) en kolonel Ben Kamstra (Luchtmacht) een noodkreet in vakblad Militaire Spectator.
Hun analyse: een overvloed aan beleid, geen strategie. ‘Er is een onbalans tussen politiek-maatschappelijke imperatieven en militair-functionele bevelen.’
De officieren beschreven de ‘gouden driehoek’ (minister, commandant der strijdkrachten, secretaris-generaal) die ‘al vijftien jaar niet naar behoren werkt’ omdat ‘in dit bestuursmodel een falende en machteloze corporate governance ligt besloten’. Zelfs de militaire inlichtingendienst staat onder civiele curatele.
Steviger koers
Via de rechtse Kamerfracties borrelt de onmin op. Tuinman (BBB): ‘Om incidenten te voorkomen, creëerde Defensie een waterhoofd. Ambtenaren zonder militaire ervaring maken beleid alsof het de Emissieautoriteit is. Maar een krijgsmacht is geen zaak van Excelsheets bijhouden. Dat is keihard knokken. Je krijgt er bloedende knokkels van.’
PVV, VVD, NSC en BBB vinden elkaar in een steviger koers. Ook CDA, SGP en JA21 snakken ernaar. Te beginnen met een eigen munitiefabriek, bijvoorbeeld die van Zondervan. De Kamer debatteert vlak voor de Europese verkiezingen over de Franse onderzeebotendeal. Die race is nog niet gelopen.
Nederlands bedrijf vult tekort aan munitie aan voor defensie
In een opmerkelijke ontwikkeling heeft een Nederlands bedrijf aangekondigd om het tekort aan munitie voor defensie aan te vullen door de productie van granaten te hervatten. De machines die nodig zijn om deze cruciale wapens te produceren, zullen dit jaar operationeel zijn. Dit nieuws markeert een keerpunt in de Nederlandse militaire geschiedenis en heeft al geleid tot een overweldigende vraag van potentiële klanten.
AI Armaments, een bedrijf dat voorheen gespecialiseerd was in de productie van munitie, is nieuw leven ingeblazen door Gerard Zondervan en zijn zoon Michael. De vader-zoon duo heeft met hun ondernemersgeest en technische expertise de productie van granaten weer op gang gebracht, met veelbelovende vooruitzichten voor de toekomst.
Een historisch keerpunt voor Nederlandse defensie
De aankondiging van AI Armaments om de productie van munitie te hervatten, markeert een historisch keerpunt voor de Nederlandse defensie. Met de toenemende geopolitieke spanningen en dreigingen vanuit verschillende hoeken, is het essentieel dat het Nederlandse leger voldoende voorraad munitie heeft om te kunnen reageren op elke mogelijke dreiging.
De machines die gebruikt worden om granaten te produceren zijn van cruciaal belang voor het verzekeren van de nationale veiligheid. Door deze machines operationeel te hebben, kan Nederland niet alleen zelfvoorzienend zijn in de productie van munitie, maar ook een belangrijke bijdrage leveren aan internationale veiligheidsinspanningen.
Een blik op de toekomst van AI Armaments
Voor Gerard Zondervan en zijn zoon Michael is de heropleving van AI Armaments niet alleen een zakelijke onderneming, maar ook een persoonlijke missie. Met een diepgewortelde passie voor technologie en innovatie, streven ze ernaar om AI Armaments te laten uitgroeien tot een toonaangevende speler in de wereld van munitieproductie.
Het duo gelooft sterk in de kracht van samenwerking en innovatie om de uitdagingen van de moderne tijd aan te gaan. Door te investeren in geavanceerde technologieën en het aantrekken van getalenteerde professionals, willen ze AI Armaments positioneren als een betrouwbare partner voor defensie en veiligheidsinstanties over de hele wereld.
Met een scherp oog voor kwaliteit en betrouwbaarheid, zijn Gerard en Michael vastbesloten om de productie van munitie naar een hoger niveau te tillen en bij te dragen aan een veiligere en meer vreedzame wereld.
Het is duidelijk dat de heropleving van AI Armaments niet alleen een belangrijke mijlpaal is voor de Nederlandse defensie, maar ook een inspirerend voorbeeld van ondernemerschap en innovatie. Met een sterke focus op kwaliteit, veiligheid en samenwerking, belooft AI Armaments een veelbelovende toekomst te hebben in de wereld van munitieproductie.
MOERDIJK – Moerdijk is in beeld voor de vestiging van een innovatieve munitiefabriek. Het Rielse bedrijf Artillerie Inrichtingen Armaments wil er anti-drone-granaten gaan maken.
Lucas van Houtert 24-08-24, 08:45 Bron: ED
Si Vis Pacem, Para Bellum als vredesstrategie op de NEDS
Martinbeurs,industrie,Innovatie,NIDV,Rotterdam
De ‘NIDV Exhibition Defence and Security’ (NEDS) vierde dit jaar. op 21 november 2024, zijn 35-jarig jubileum als de belangrijkste defensiebeurs in Nederland. De NEDS 2024 bracht opnieuw spelers uit de nationale en internationale defensie- en veiligheidsindustrie samen die hun producten en innovaties laten zien. Overheid, bedrijfsleven en kennisinstituten komen één dag samen om te praten over het defensie-thema.
Terugkeer naar nationale verdediging
In Nederland en in andere landen verschuift de defensie-aandacht naar de zogeheten Hoofdtaak 1, het verdedigen van het eigen grondgebied en dat van onze bondgenoten. Tientallen jaren lag de focus op het beschermen en bevorderen van de internationale rechtsorde en stabiliteit. Sinds onder andere de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 is het onszelf kunnen verdedigen opnieuw op de kaart gezet. Jarenlange afbraak van ons leger is omgezet in het opnieuw opbouwen. Met budgetten die daarbij horen. Dat er een achterstand is weg te werken, is voor (bijna) iedereen duidelijk.
In de grijze zone tussen oorlog en vrede
In zijn openingstoespraak heeft NIDV-voorzitter Raymond Knops, luchtmachtveteraan en voormalig staatssecretaris, een boodschap voor de demonstranten buiten: ‘U bent de gelukkigen dat u in Nederland mag protesteren, als onderdeel van uw vrijheidsrechten. Die mensenrechten en veiligheid beschermen onze strijdkrachten, samen met de industrie, elke dag, voor iedereen.‘
Daarna krijgt Minister van Defensie Ruben Brekelmans het woord. In zijn toespraak gaat het over bewustwording rond veiligheid, over 1000 dagen oorlog in Oekraïne en over de huidige situatie in ons eigen land. ‘In landen als Nederland lijken we in vrede te leven, maar onze realiteit is veel ingewikkelder. We zijn niet in oorlog, maar we leven ook niet in vrede. We leven in een grijze zone. Elke dag worden we geconfronteerd met digitale aanvallen, vechten we tegen nep-informatie en proberen tegenstanders onze kritieke infrastructuur te infiltreren en zelfs te saboteren. Dit betekent dat ons leger moet worden versterkt en dat onze samenleving en onze industrieën veerkrachtiger moeten worden.‘
Zijn speech gaat daarna over de Nederlandse defensie-uitgaven die voor nu en in de toekomst flink verhoogd zijn. Over het defensiebudget dat niet besteed kan worden vanwege de lange levertijden. ‘De oorlog‘, zegt Brekelmans, ‘is niet alleen meer een oorlog tussen legers maar een oorlog tussen industrieën.’ We moeten versnellen en daarin ziet hij een taak voor zowel de overheid als de industrie. Samenwerking is een noodzaak en kennisuitwisseling om innovaties te creëren is noodzakelijk om voorop te blijven lopen. Alleen dan kunnen we de huidige uitdagingen en bedreigingen het hoofd blijven bieden.
Meer dan alleen wapens
De buitenwereld noemt de NEDS een wapenbeurs. Het is echter een beurs voor de defensie- en veiligheidsindustrie. Ja, er zijn wapens op de beurs te zien. En modellen, foto’s en tekeningen van wapens. De meerderheid van de bedrijven behoort echter tot de toeleverende of de ondersteunende bedrijven.
Het gaat niet om de verheerlijking van oorlog. Juist het tegenovergestelde. Iedereen op de beurs kent vanuit zijn vak de verschrikkingen van een oorlog. Iedereen onderstreept de afschrikking die in de gehele periode van de Koude Oorlog succesvol was: ‘Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog‘. Of in het latijn ‘Si vis pacem, para bellum’. Het is deze vredesstrategie die al voor onze jaartelling bekend was. Conflicten kan je beter voorkomen dan ze via oorlog op te lossen.
Naast het tonen van nieuwe producten en innovatieve ideeën, heeft de beurs ook een belangrijke netwerkfunctie. Het is een samenkomen van bekenden uit de defensiewereld. Van militairen en burgers in dienst van de overheid tot medewerkers van de industrie en onderzoeksorganisaties. En een select aantal vertegenwoordigers van de vakpers. Aan de uniformen kon je gemakkelijk zien dat alle rangen en domeinen van de krijgsmacht vertegenwoordigd waren.
Van startup tot multinational
Meer dan 200 nationale en internationale bedrijven presenteerden hun nieuwste defensietechnologieën. Opvallende exposanten waren natuurlijk de grote organisaties zoals Thales Nederland, Rheinmetall en Elbit Systems. Met vele kleine bedrijven werd het volledige spectrum afgedekt van wat een goede defensieorganisatie nodig heeft. Dan gaat het vaak over onbemande voertuigen en drones. Maar ook over veel, heel veel, andere noodzakelijke producten en diensten. Hieronder een selectie van de producten en innovaties die deze bedrijven presenteerden.
Defenture
Defenture is een Nederlands bedrijf dat zich bezighoudt met de ontwikkeling en productie van specialistische voertuigen voor militaire doeleinden. Defenture is opgericht na het winnen van de aanbesteding ter vervanging van de Mercedes van het Korps Commandotroepen (KCT). In 2015 zijn we nog bij ze op bezoek geweest. Negen jaar later zijn ze niet meer weg te denken met producten als de Vector / GRF, het Victor 120mm mortiersysteem op de GRF en de Mammoth.
Dit jaar had men op de beurs geen eigen stand en stonden de voertuigen bij Thales en bij Surcom International. De wapens kwamen van TBM (reportage 2024).
AI Armaments
AI Armaments BV is een Nederlands bedrijf dat de moderne militair ondersteunt. Met een naam die verwijst naar de vroegere Artillerie Inrichtingen is hij de rijzende ster in de wereld van wapens en munitie. AI Armaments opereert internationaal met meerdere vestigingen over de gehele wereld. Vooral nu succesvol in het buitenland en daarmee een voorbeeld rond de eerdere speech van de Minister van Defensie vandaag over de snelheid van samenwerking tussen Defensie en het bedrijfsleven. AI Armaments, met aan het hoofd Gerard Zondervan, werkt op dit moment aan een innovatieve 40mm granaat en persoonlijk wapen tegen drones.
Twee jaar geleden keken ze hem nog meewarig aan: ondernemer Gerard Zondervan wil in Nederland wapens en granaten produceren. Inmiddels heeft hij een miljoenenorder binnen van Defensie en trekt hij op wapenbeurzen volop de aandacht met een anti-dronegranaat. ‘We kopiëren niet wat een ander doet.’
Het is niets om vrolijk van te worden, maar wel de nieuwe realiteit: overheden investeren fors in materieel, wapens en andere technologie om hun verdediging op sterkte te krijgen. Die realiteit heeft ook een economische kant: de Nederlandse defensie-industrie draait op volle toeren, bleek eerder dit jaar uit een rapport van Berenschot.
Nederland produceert geen munitie
Maar tussen alle radarapparatuur, schepen en onderdelen voor vliegtuigen valt op: Nederland produceert zelf geen complete wapens of munitie. Al in de jaren tachtig van de vorige eeuw sloot de laatste munitiefabriek en sindsdien is Defensie afhankelijk van import. In de jaren dat Defensie vooral in het nieuws kwam door alle bezuinigingen – er werd zelfs geoefend met houten granaten – kraaide daar geen haan naar.
Maar eigenlijk is het van de gekke, besloot Gerard Zondervan (61) twee jaar geleden. Een land moet zijn eigen munitie produceren. ‘Ik heb het ervaren tijdens de corona: als er crisis uitbreekt, is het echt ieder voor zich. En als Nederland bij een conflict betrokken raakt, geldt dat ook. Je moet dus niet alles maar uitbesteden en aan het buitenland overlaten. Laten we opnieuw munitie gaan produceren.’
Plan voor wapenfabriek
Misschien is het zijn Rotterdamse afkomst, maar Zondervan stroopte de mouwen op en maakte een plan voor een wapenfabriek. Nou had hij geen sjoege van militaire techniek. Sterker nog: hij is zelf nooit onder de wapenen geweest omdat hij werd uitgeloot voor militaire dienstplicht. Maar in de afgelopen dertig jaar bouwde hij wel een bloeiend handels- en productiebedrijf in de offshore-industrie op, met onder meer IPS Group en Maverick Valves, dat afsluiters voor gas- en olie-installaties produceert.
Een granaat is heel iets anders dan een flens, maar Zondervan weet hoe je een fabriek opzet. ‘En in de offshore ben je gewend probleemoplossend te denken, samen met je klant, en onder hoge tijdsdruk te werken.’ Maar met een uitgewerkt plan voor een munitiefabriek ben je er natuurlijk nog niet, zeker niet in Nederland. ‘Ik werd nogal meewarig aangekeken: heeft die wel verstand van wapens? Ik zeg ook niet dat het simpel is, maar kennis kun je in huis halen.’
AI Armaments kocht Amerikaans ingenieursbureau
En zo geschiedde. Zondervan richtte het bedrijf Artillerie Inrichtingen Armaments (AI Armaments) op, een verwijzing naar een oude wapenfabriek van de Nederlandse Staat, waar van 1679 tot 2003 zware wapens en munitie werden gemaakt. AI Armaments ging op zoek – en is dat nog steeds – naar een Nederlandse productielocatie voor een munitiefabriek. Een hal van ongeveer 40.000 tot 50.000 vierkante meter is nodig, waar uiteindelijk 500 miljoen patronen per jaar gemaakt zouden kunnen worden door honderden werknemers.
Intussen nam AI Armaments in de VS het militaire ingenieursbureau Nostromo over, specialist in de ontwikkeling van onder meer munitie en drones, die zijn adviezen en patenten levert aan de industrie. Daarmee haalde Zondervan de kennis en productie op kleine schaal naar zich toe. Nostromo heeft bovendien een goede naam in de defensiewereld.
Granatenfabriek in Engeland
In Engeland legde hij de hand op een fabrieksterrein in Middle Wallop, bij Salisbury. ‘Vlak bij een militair vliegveld waar in de Tweede Wereldoorlog de gliders vertrokken die bij Arnhem en Nijmegen parachutisten dropten.’ In Engeland komt de eerste productielijn voor 40 millimeter granaten, Zondervan verwacht volgend jaar de eerste machines. ‘Er staat al een team klaar om die te installeren en de vergunningen en certificaten te regelen.’
Zondervan maakt vaart. Hij heeft in anderhalf jaar tijd een miniconglomeraat gebouwd rond zijn plan voor een Nederlandse wapenfabriek. Inmiddels is de geloofwaardigheid van de militaire startup ook gegroeid. ‘De contacten met de Nederlandse Defensie waren van begin af aan prima, maar vanaf begin dit jaar is de samenwerking echt beter geworden.’
Defensie werkt 500 procent anders als klant
De communicatie met Defensie liep totaal anders dan Zondervan gewend was in de offshore. ‘Je bent gewend naar klanten toe te stappen: waar kunnen we je mee helpen? Maar aanvankelijk hielden ze de boot af, waarschijnlijk bang dat het geld ging kosten. Daar kan ik me ook wat bij voorstellen na 30 jaar bezuinigen. Nu is geld geen punt meer, maar is personeel de bottleneck.’
‘Op alle niveaus’ heeft AI Armaments inmiddels contact. ‘En ik heb geleerd dat Defensie 500 procent anders werkt dan mijn klanten in de olie en gas. Daar zijn ze wat korter van stof. Daar zet je iets op een half A4’tje, bij Defensie krijg je 10 pagina’s, met op de laatste pas iets nieuws. En het blijkt een voordeel dat ik nooit in dienst ben geweest, want je wordt toch altijd beoordeeld naar je rang in het leger.’
Munitie ontmantelen met robots
Dat AI Armaments op de kaart staat bij Defensie, blijkt onder meer uit de deal die het sloot met weer een andere nieuwe bv van Zondervan: AIA-REAS, een bedrijf dat munitie helpt op te ruimen en een joint venture met een ervaren Nederlandse expert, REAS Euro. Gezamenlijk met TNO gaat die een circulaire ontmantelingsstraat ontwikkelen, waarin onder andere met robots munitie op locatie kan worden onschadelijk gemaakt en ontmanteld.
‘Wij willen op die manier niet alleen het tekort aan munitie, maar ook het probleem met oude munitie oplossen.’ Die brede, circulaire aanpak onderscheidt AI Armaments van veel gevestigde concurrenten. ‘We kopiëren niet wat een ander doet, en hoeven daardoor ook niet de goedkoopste of de snelste te zijn. ‘
Zondervan heeft zelfs een contract voor de levering van granaten gesloten, die hij uit de VS haalt. ‘Zo gaan we in anderhalf jaar tijd dit jaar al naar een omzet van 20 miljoen. Wat dat betreft gaan we veel harder dan ik had verwacht.’
Granaten voor en tegen drones
Dat is een voorproefje voor het echte werk. Net als andere ondernemers in zijn sector weet Zondervan dat je vooral met innovatie een plek kunt veroveren tussen de usual suspects die de grote defensieorders krijgen. Zijn ingenieurs werken daarom aan granaten voor speciale toepassingen die sinds kort hard nodig zijn op het slagveld: munitie voor het gebruik in én tegen drones. ‘Wat wij maken is geen drone, het is een wapen. En we maken ook niet de simpele granaten die iedereen maakt.’
‘Iedereen ziet in Oekraïne hoe drones de oorlogsvoering hebben veranderd. Zeker op het slagveld zelf, waar militairen het doelwit zijn, gewapend of niet. Ze vegen daar echt hun gat af met de Geneefse Conventies. Afschuwelijk natuurlijk, dus is het zaak om mensen op de grond de middelen te geven om zich daartegen te verdedigen. Een soort luchtafweer waarmee we straks onze troepen ook een kans geven.’
Stormloop op dronegranaat
AI Armaments ontwikkelt nu granaten in combinatie met drones die trefzekerder werken tegen tanks en andere drones dan de systemen die nu – soms houtje-touwtje – in het oosten de lucht ingaan. ‘En we maken alles zelf, ook omdat het veilig moet zijn en als we zaken willen doen met Defensie een Chinese drone uit den boze is.’
De eerste prototypes bevestigen dat Zondervan goed zit. Hij is net terug van Dalo, een meerdaagse bijeenkomst voor defensiebedrijven die de inkooporganisatie van het Deense leger organiseert. ‘Beurs is een groot woord: je krijgt een bouwhek toegewezen waar je een banner kunt ophangen.’ Maar daar gebeurde toch iets wat de ervaren ondernemer nog nooit had meegemaakt. ‘Ik zit dagen na afloop nog te denken: wat is ons hier overkomen?’
AI Armaments werd zo’n beetje bestormd toen ging rondzingen dat het een interessant anti-droneproduct had meegenomen naar Denemarken. ‘Het is echt ongelofelijk hoeveel special forces zijn langsgeweest, plus Europese militairen, tot de Navo en het Amerikaanse leger aan toe. Luchtafweer was tot nu toe op radar gebaseerd, onze granaat bestond nog niet, zeker niet met die grote nauwkeurigheid. We hadden nauwelijks tijd om naar het toilet te gaan.’
Buitenstaander ontwikkelt sneller
Hoe snel kan het met 35 medewerkers nog steeds bescheiden AI Armaments die prototypes in productie nemen? Zondervan heeft er vertrouwen in dat zijn bedrijf sneller kan ontwikkelen dan de gevestigde orde, ook doordat het als buitenstaander volgens nieuwe concepten denkt. ‘We zijn nu aan het opschalen en we komen binnenkort met een nieuwe belangrijke samenwerking. Ik wil november 2025 onze dronelijn helemaal productiegereed hebben.’
Maar hoe zit het nu met die Nederlandse wapen- of munitiefabriek? Die komt er. Niet volgend jaar al, maar er is beweging. ‘De vorige minister wilde vooral alles uit het buitenland halen, inmiddels zit er een nieuw parlement en een opvolger.’ Stomtoevallig komt Defensieminister Ruben Brekelmans uit Oisterwijk, sinds jaar en dag de uitvalsbasis van Zondervan. ‘Nee, met carnaval spreken we elkaar niet, dan maak ik altijd dat ik wegkom.’
Defensie-orders lastig, banken kopschuw
Toch zat ook het vorige kabinet niet stil. Er is een wet in de maak die het verder opschalen van de Nederlandse defensie- en veiligheidsindustrie moet bevorderen. Voor de zomer bepleitte Zondervan nog in een Kamerhoorzitting het belang van munitiefabricage in Nederland. En ondanks dat zijn sector de wind mee heeft, is er nog wel wat te wensen. ‘Defensie betaalt na 30 dagen. Daar maak je het startups als de onze behoorlijk moeilijk mee, want we krijgen echt geen bankgarantie voor de bedragen die met defensie-orders zijn gemoeid.’
Want ook al is defensie hard aan het groeien, banken gaan er nog niet vol voor. ‘Bij de grote banken konden we niet eens een rekening openen, al is er een die anderhalf jaar na dato toch weer met ons wil praten.’ Hetzelfde geldt voor investeerders: een startup die granaten en ander wapentuig produceert, ligt gevoelig. Gevoeliger dan een defensiebedrijf waarvan de producten geen menselijke slachtoffers maken.
Pensioenfondsen investeren selectief
Ook van de pensioenfondsen die de afgelopen tijd hun steun toezegden aan de defensie-industrie verwacht de ondernemer niet een-twee-drie investeringen. ‘Ze blijven toch selectief in wat ze doen, zelfs Invest-NL, dat toch behoorlijk wat geld van de staat investeert in startups. Als ik de interesse zie die we nu krijgen uit het buitenland, verwacht ik uiteindelijk dat we daar eerder aansluiting vinden.’
Het AIA-imperium is daarom tot nu toe 100 procent gefinancierd door Zondervan zelf. ‘Ik heb het goed gedaan en ik kan toch geen twee biefstukken per dag eten. En alle ondernemers weten: je doet het niet voor het geld. Wel is het zo dat de groei vele malen sneller zou kunnen gaan met extern kapitaal of financiering. Wat mij betreft laten we hier dagelijks zien hoe innovatief Nederlandse defensiebedrijven kunnen zijn, dat bevestigt de belangstelling uit het buitenland.’
‘Zelf ben ik 61, maar ik heb kinderen en kleinkinderen die nog wel het grootste gedeelte van hun leven voor zich hebben terwijl de wereld behoorlijk veranderd is. Die gun je toch een veilige toekomst.’
Als het aan Gerard Zondervan ligt, staat er binnenkort een munitiefabriek op Brabantse bodem. Met zijn bedrijf AI Armaments maakt hij in Tilburg speciale drones met granaten die andere drones uit de lucht kunnen halen. Maar die munitie, het deel dat ervoor zorgt dat de granaten ontploffen, mag niet in Nederland worden gefabriceerd. Dat gebeurt nu nog in het buitenland. “Als er een conflict is, moeten we als Nederland voor onszelf kunnen zorgen.”
In zijn handen houdt Zondervan een huls vast, niet veel groter dan een parfumflesje. Het is een granaat die drones uit de lucht kan halen. “Dit is wat wij maken. Een uniek stukje munitie”, zegt de eigenaar van AI Armaments trots. “Deze granaat kan op een drone worden afgeschoten. Hij detecteert of hij dichtbij genoeg is en ontploft dan op het juiste moment. Zo wordt de drone uit de lucht gehaald.”
Het bedrijf van Zondervan bestaat inmiddels zo’n tweeëneenhalf jaar. Het begon allemaal met een oproep van een generaal buiten dienst. “Ik zag op LinkedIn een oproep aan de industrie om te helpen met het oplossen van een toekomstig munitieprobleem. Toen hebben we ons meteen aangemeld bij Defensie”, legt Zondervan uit. “En nu zitten we hier in Tilburg.”
AI Armaments ontwerpt en maakt dus munitie en drones. Die worden geleverd aan de Nederlandse defensie, maar ook aan veel andere landen, zoals Oekraïne. “De vraag naar munitie is echt enorm. De vraag overstijgt tien keer alle productiecapaciteiten in de hele wereld. Die wachtrij duurt jaren”, zegt de eigenaar. En dat tekort wordt in de toekomst alleen maar groter, is de verwachting.
Maar de eigen ontworpen munitie dat hij zo trots vasthield, is niet explosief. De explosieve stof mag niet in Nederland worden gemaakt. Dat gebeurt in het buitenland. Als het aan Zondervan ligt, komt daar snel verandering in. “Ik vind dat als er een conflict is, we voor onszelf moeten kunnen zorgen. Ik ben bang dat als er een oorlog uitbreekt, het ieder voor zich is. Dan wil je niet afhankelijk zijn van andere landen. Dus het is ons doel om ook een munitiefabriek in Nederland te kunnen zetten.”
“Drie jaar geleden stond dit nog veel verder van ons af.”
Die fabriek zal er niet vandaag of morgen komen. Zondervan denkt dat de fabriek er op z’n vroegst over zo’n tweeëneenhalf jaar kan staan. “Die komt niet in Tilburg, in een grote stad is daar geen ruimte voor. Ik hoop wel ergens in Brabant, of wellicht Limburg.”
Volgens de ondernemer zien steeds meer mensen de noodzaak er ook van in. “Drie jaar geleden stond dit probleem nog veel verder van ons af. Maar aan de reacties van mensen merk ik dat ze vaker met hun neus op de feiten worden gedrukt. Dat komt onder meer door de oproepen om een noodpakket in huis te halen en de ontwikkelingen in de wereld. Dat zet mensen toch aan het denken.”
- April 5, 2023
- Press release
Oisterwijkse ondernemer Gerard wil kogels en wapens maken in Nederland: ‘Dat kunnen we best zelf’
OISTERWIJK – Alle tekeningen liggen klaar, de expertise is in huis en hij weet welke machines moeten worden besteld. Als het aan Oisterwijker Gerard Zondervan ligt, dan krijgt Nederland weer een eigen wapen- en munitiefabriek. ,,We kunnen 500 miljoen patronen per jaar maken.”
,Je moet eens weten wat er nodig is om één patroon te maken”, stelt Zondervan, staand voor een tekening met een reeks machines. ,,Vijf productiestraten, van stansen tot gloeien, om de juiste kogel te krijgen. Er mag natuurlijk geen afwijking in zitten.”
Het laat maar zien hoe bloedserieus Zondervan is met zijn plan: Nederland moet weer zelf wapens en munitie gaan maken. Eerder pleitte de Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim er al voor: Nederland moet zelf gaan produceren. Dat maakt ons minder afhankelijk van het buitenland en daar komt bij dat de oorlog in Oekraïne wereldwijd voor tekorten aan munitie zorgt, stelde de commandant.
Banden met Rusland en China
De huidige inkoop van munitie vindt plaats in Brazilië, en daar doemen de problemen al op. Zondervan: ,,Je ziet dat ze daar bijvoorbeeld ook banden hebben met Rusland en China. Brazilië wil niet dat bepaalde munitie wordt ingezet in Oekraïne. En volgens mij kunnen we het ook best zelf maken.”
Hij is niet de enige: ook Eurocommissaris Thierry Breton (Interne Markt) riep recent op om de defensie-industrie op te schalen tot het niveau van een ‘oorlogseconomie’.
Zondervan is al lang een actief sportschutter. Momenteel is hij eigenaar van het bedrijf Maverick Valves langs de A58 bij Tilburg. Daar worden ingewikkelde afsluiters worden gemaakt voor de olie- en gasindustrie. Het verschil met het maken van kogels is niet eens zo groot, stelt de van oorsprong Rotterdammer.
,,Het is een ander product, met andere veiligheidseisen, maar het kan met dezelfde software. Afsluiters zijn misschien nog wel moeilijker te maken. Ook daar mag geen afwijking inzitten. En ze moeten ook functioneren onder grote druk, bijvoorbeeld op een zeebodem.”
Verwijzing naar een oude wapenfabriek
De naam voor het nieuwe wapen- en munitiebedrijf ligt ook al vast: Artillerie Inrichtingen Armaments (AIA). Dat is een verwijzing naar een oude wapenfabriek van de Nederlandse Staat, waar van 1679 tot 2003 zware wapens en munitie werden gemaakt. Uiteindelijk werden al die onderdelen opgesplitst, opgeheven of verkocht in een tijd dat we dachten dat oorlog voeren niet meer nodig was. De naam werd al vastgelegd voor de oorlog in Oekraïne, want de plannen voor een eigen munitiefabriek zijn ook al vooroorlogs.
Maar nu is er volgens Zondervan des te meer reden om de productie zelf in eigen hand te nemen. Daarvoor reist hij langs wapenbeurzen van de Verenigde Staten tot Abu Dhabi. Het idee is inmiddels panklaar: voor de productie van munitie heeft hij een hal van ongeveer 40.000 tot 50.000 vierkante meter nodig. Als daar wapens bijkomen, moet daar 12.000 tot 15.000 vierkante meter bij.
Dat is overigens inclusief een testschietbaan van 300 meter. Tel daarbij alle zeer strenge veiligheidsmaatregelen op, onder meer om te voorkomen dat criminelen binnenkomen, en Zondervan heeft in totaal een hectare of 8 nodig.
Daarvoor heeft hij nog drie concrete locaties op het oog, twee in Limburg en één in Groningen. ,,Maar het liefst zou ik beginnen op een defensieterrein. Denk aan Oirschot of een andere kazerne: Defensie heeft ontzettend veel grond. Daar zijn de veiligheidseisen al hoog en dan kan er bijvoorbeeld ook direct worden getest. Waar het ook komt: we beschouwen het in elk geval als een militair object met dito beveiliging.”
Er wordt dan munitie gemaakt van klein en medium kaliber en 40mm-granaten. Voor het maken van wapens is Zondervan met verschillende Amerikaans fabrikanten in gesprek om volgens licentie te gaan produceren. Het gaat dan om een medium kaliber machinegeweer (groep AR10/AR15) dat de nieuwe norm moet gaan worden binnen de NAVO. Zondervan: ,,Zo hebben we de expertise al in huis. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden.”
In de fabriek kan een man of achthonderd werken, waar zes dagen lang 24 uur per dag geproduceerd moet worden. ,,Dan kunnen we 500 miljoen patronen per jaar maken.” Dat klinkt misschien veel, stelt Zondervan. ,,Maar als je met duizend man op missie gaat, dan zijn een miljoen kogels binnen een week wel weg.” De fabriek produceert daarmee wel meer dan Nederland zelf kan verschieten. ,,We kunnen ook leveren aan andere Navo-landen.”
Toch weer tanks in oorlogsarsenaal
De oorlogseconomie is een lastige. In meerdere Europese landen staan fabrieken voor wapens, tanks of munitie. Tot een paar jaar geleden wilde vrijwel geen land bijvoorbeeld meer tanks hebben: al het geld ging naar drones en nieuwe vormen van oorlogsvoering. Ook Nederland verkocht zijn tanks in 2011, iets dat in Defensiekringen altijd wel werd betreurd. In 2016 werd in samenwerking met Duitsers weer gekozen voor een aantal tanks.
Nu willen veel landen de toch niet zo ouderwetse tanks weer in hun oorlogsarsenaal. Aan munitie is dan weer vrijwel permanent een tekort. In vredestijd is dat een makkelijk bezuinigingspost, in oorlogstijd gaat er altijd te veel doorheen. Zo zouden er in Oekraïne per dag 24.000 granaten verschoten worden. Dat komt vrijwel allemaal uit al bestaande voorraden in de VS en de EU. De bestellingen omdat allemaal aan te vullen lopen nu.
Wie gaat dat betalen?
De fabriek van Zondervan kost de belastingbetaler niets, stelt hij. ,,De investering is ongeveer 200 tot 250 miljoen euro. Ik heb daarvoor afspraken gemaakt met een aantal vermogende ondernemers en mensen met familiegeld die hier ook geloof in hebben. Want bij banken of pensioenfondsen hoef je niet aan te kloppen: die investeren niet meer in wapens.”
Helemaal niets is overigens ook relatief. ,,Defensie moet uiteraard wel meedoen. We vragen een afnameplicht van minimaal tien tot vijftien jaar. En ja, we zullen ook rond de tien procent duurder zijn dan als je de wereld afspeurt naar de goedkoopste kogels. Maar dan heb je wel alles in eigen hand en is er altijd munitie beschikbaar.” En ja, hij zal daar zelf dan ook winst op maken, al was het maar omdat bij vrijwel alle Navo-landen momenteel het defensiebudget wordt opgehoogd.
En toch, toch krijgt Zondervan de handen nog niet echt op elkaar, ziet hij zelf ook. Maar van opgeven wil hij niet weten. ,,We hadden wel op iets meer enthousiasme gerekend. Maar je merkt dat het lastig binnenkomen is bij de politiek. Iedereen wil wel eigen wapens maken, maar als het puntje bij het paaltje komt weet niemand wat er kan en mag en hoe dat moet. Er is simpelweg ook geen regelgeving voor zo’n fabriek.” Zondervan praat inmiddels ook met andere landen om zijn hal neer te zetten, stelt hij. ,,En als er een land toehapt, dan kan het best snel gaan.”
Hoe groot de kans is dat het allemaal lukt? ,,Iedereen staat er wel achter, maar overal vinden ze het ook spannend. Weet je? Ik zou het gewoon echt niet weten.”
Reactie Defensie
,,Nederland kent sinds 2003 geen eigen productie van munitie meer. Sindsdien bestelt Defensie haar munitie bij partners, merendeels in Europees of Navo-verband. Daarvoor maken we gebruik van langlopende contracten. De oorlog in Oekraïne laat zien dat munitie harder wordt verschoten dan de industrie nu kan compenseren. Daarom is het belangrijk om een strategische voorraad te hebben.
De totale behoefte aan munitievoorraden is Defensie op dit moment aan het aanvullen. Nederland is niet het enige land dat op dit moment een verhoogd defensiebudget heeft en munitie inkoopt – dit speelt door heel Europa. Juist daarom is het nu zaak om gezamenlijk te kijken naar de manier waarop we inkopen.
Het is belangrijk dat Europa meer zelfvoorzienend wordt. De kracht van Nederland zit hem in kennisinstellingen zoals TNO, toelevering van hoogtechnologische componenten of onderhoud en modificatie van munitie en wapensystemen. Voor munitie zou dat niet waarschijnlijk zijn in Nederland, we moeten dit in Europees verband regelen: ieder land draagt bij waar het sterk in is. Het zou dan ook logischer zijn wanneer bestaande ketens worden uitgebreid. Het opschalen van de productie voor munitie is lastig, maar de industrie zit niet stil.
Het initiatief van Zondervan is bekend Defensie. Over het verloop van dergelijke gesprekken doen wij geen uitspraken. Het is niet aan Defensie om in te schatten hoe reëel de komst is. Er zijn geen Defensielocaties beschikbaar voor het vestigen van een munitiefabriek.”
- August 3, 2023
- Press release
Goed om te zien dat u mogelijk anderen inspireert met onze journalistieke content. We vragen u enkel voor persoonlijk gebruik onze content te kopiëren, om geen inbreuk te maken op onze Algemene Voorwaarden. Vraag anders naar onze bedrijfslicenties via klanten@fdmediagroep.nl ###
De munitiemarkt verandert radicaal, ontdekte sportschutter Gerard Zondervan ongeveer twee jaar geleden. Vroeger schoot hij met Amerikaanse kogels, sinds het aantreden van Joe Biden zijn die nauwelijks meer te krijgen. De president beperkte de handel in munitie en de Amerikanen hamsteren nu alles wat ze kunnen krijgen. ‘De kogels werden niet meer geëxporteerd en in Europa liepen de prijzen op en de voorraden terug.’
De 60-jarige Zondervan is naast sportschutter ook ondernemer. Met Maverick Valves maakt hij al jaren complexe afsluiters voor windturbines en olieplatforms die tot op 4000 meter diepte worden bediend door onbemande onderzeeërs. Maar nu ruikt hij nieuwe kansen. Zondervan: ‘Als de sportschutters nauwelijks aan munitie kunnen komen, dan moet de nood bij grootverbruikers als de Europese legers nog veel groter zijn.’
Dus wil Zondervan een munitiefabriek bouwen — niet alleen in Nederland, maar ook in Griekenland en Denemarken. In Griekenland, zo is de bedoeling, komt de productie voor zwaardere artillerie (‘daar is heel veel ruimte’), in Denemarken het middensegment en in Nederland de munitie voor klein kaliber-vuurwapens en de productie van handvuurwapens. In Nederland heeft Zondervan een hal van 40.000 tot 50.000 vierkante meter nodig, als daar wapens bijkomen, gaat het om 15.000 vierkante meter extra.
Lees het volledige artikel: https://fd.nl/bedrijfsleven/1481264/acute-behoefte-aan-munitie-maar-liever-geen-fabriek-in-nederland
- August 25, 2023
- Press release
Een gemeenschapfabriek in Nederland? Ondernemer Gerard Zondevan ziet het wel zitten, maar experts hebben grote twijfels
Ondernemer Gerard Zondevan zag dat Europa achterliep op het gebied van munitieproductie. Met een nieuwe munitiefabriek zou hij graag het tekort oplossen. Experts vinden dat er echter geen goed idee is. “We moeten productie opschalen in bestaande fabrieken.”
Oekraïne gebruikt meer munitie per week dan Europa in een maand kan maken. En waar tekorten zijn, daar zijn ondernemers zoals Gerard Zondevan: hij wil in Nederland, Griekenland en Denemarken een munitiefabriek opbouwen. Vooral over de laatste twee is hij serieus.
‘Meer open dan Nederland’
Om die reden is de ondernemer op een wapenbeurs in Denemarken te vinden. “Ik wil daar met wat mensen praten”, zegt Zondervan, terwijl hij tussen geweren, tanks en een militaire kapel staat. De ondernemer vindt Denemarken ‘een stuk meer open’ dan Nederland als het over defensie gaat. “Heel veel dingen die bij ons nauwelijks zichtbaar zijn, staan hier gewoon openbaar op of op het internet.”
Zondervan zit met zijn bedrijf momenteel in de olie- en gasindustrie, maar is op de beurs omdat hij in onder andere Denemarken een munitiefabriek wil bouwen. “Hier is geen ruimte”, expliciet hij. Naast Denemarken kijkt de oplossing naar Griekenland en Nederland voor zijn plannen.
Alles voor het geld?
Kort nadat Rusland de eerste raketten had afgevuurd op Oekraïne, schoten de beurskoersen van ‘s werelds grootste wapenfabrikanten omhoog. Is Zondervan slechts een vloeibaar die geld geroken? Zo ziet hij het zelf niet. “Ik denk gewoon dat we zelfstandig moeten kunnen zijn”.
Zondervan doelt daarbij op het feit dat we onze wapens nu uit landen buiten Europa halen. Dat zou hij liever anders zien.
‘Je moet je eigenlijk doodschamen’
De ondernemer vertelt dat hij zich schaamde toen hij op een defensiebeurs in Amerika van een Amerikaan hoorde dat Nederland bij de volgende oorlog het beste de catering kan doen. “Ik moest lachen, maar je moet je eigenlijk doodschamen dat andere landen zo over ons praten.”
Het is volgens hem dan ook nodig om actie te ondernemen. “Toen alles vrede en pais was, hadden we meer dan genoeg gemeenschap. Maar nu blijkt dus dat al die fabrieken te weinig voorraad hebben.”
‘Slecht-idee’
Het bouwen van extra muntiefabrieken is volgens defensiespecialist Dick Zandee een slecht idee. “We kennen in Europa al zo’n 15 fabrieken, waarvan er geen enkele in Nederland staat. Dat aantal is voldoende, maar ze moeten wel de productie kunnen opschalen”, zegt hij.
Maar dat opschalen is niet eenvoudig en bovendien willen de producenten van wapens bepaalde zekerheden dat wanneer ze investeren in een productielijn, ze ook weten dat ze dat nu en in de toekomst kunnen verkopen. “Er zijn nieuwe productielijnen voor nodig. Daar zijn de extra grondstoffen ook weer voor nodig, die zijn schaars. En er zijn ook arbeiders voor nodig, die getraind zijn om dat soort industrie te kunnen mensen”, zegt Zandee.
Geld vanuit Europese Unie
Zondervan is niet de enige die ziet dat er tekorten zijn. Het uitblijven van oplossingen voor de verdediging van Oekraïne legt de zwaktes bloot in het Europese defensiesysteem: de wapenindustrie die weigert financiële risico’s te nemen en de nationale belangen die een rol spelen. De Europese Unie heeft in recordtempo een afgesproken bereikt die productie van gemeenschap moet ondersteunen. Er is 500 miljoen voor vrijgemaakt zodat de huidige gemeenschapsfabrieken kunnen opschalen.
“Als ieder land verstandig geld hierin gaat steken, dan is dat geld niet efficiënt besteed”, zegt Europarlementariër van het CDA Tom Berendsen. “En dat publiek geld kunnen we echt beter inzetten door samen te werken en lange termijn contracten met betrouwbare producenten in Europa. En die stappen moeten we nu zetten.”
Defensiebudget voor tien jaar vastleggen
Met de oorlog dichtbij is het draagvlak voor investeringen hoger, maar wat als de oorlog in Oekraïne binnenkort voorbij is? “Je krijgt dan altijd weer de vraag: waarom investeren we zoveel in defensie, vooral in economische slechte tijden”, zegt Zandee. Berendsen zou graag zien dat er langetermijncontracten komen met betrouwbare partijen. “Er zijn altijd ups en downs in de politieke bereidheid en in de samenleving over de defensie-uitgaven.”
“Mijn hoop is erop gevestigd dat we overgaan op een systeem waarin we niet onze defensie-uitgaven vastleggen voor de toekomstige termijn” vervolgt Berendsen. “Dat wil zeggen dat we een defensieplan voor tien jaar maken met daaronder een investeringsbudget. En verrassend de waarschijnlijke van de verkiezingen gaan we dat uitvoeren.”
Niet van de grond
Ondertussen blijven de plannen van Zondervan voornaamste bij plannen. Voor de financiering is hij in gesprek met ABN AMRO, hoewel de bank zelf dit niet wil bevestigen aan E enVandaag. En verder zegt de 60-jarige ondernemer veel vermogensde ondernemers te hebben in zijn netwerk. Of het er uiteindelijk van komt is de vraag: “Ik denk dat het uiteindelijk een politieke beslissing moet zijn”, zegt hij.
In Nederland is dat lastig merkt hij, dus legt hij de focus op Denemarken en Griekenland. Ook wil hij wel garanties hebben van de overheid waar hij een gemeenschapsfabriek gaat bouwen. “Ik ga natuurlijk niet de fabriek bouwen als wij geen langdurige verplichtingen hebben van een klant.”
Artillerie Inrichtingen Armaments